Slecht rapport voor Vlaams woonbeleid

Naar aanleiding van een klacht van Woonzaak, een coalitie van zeventig sociale organisaties, heeft het Europees Comité voor Sociale Rechten een streng rapport gepubliceerd over het Vlaamse woonbeleid. Het rapport, dat geen directe gevolgen heeft, maar wel als evaluatiebasis zal dienen, concludeert dat Vlaanderen het Europees Sociaal Handvest schendt. 

De kritiek richt zich vooral op het tekort aan sociale woningen, de problemen op de private huurmarkt, en het gebrek aan daadkrachtige maatregelen tegen discriminatie en dakloosheid. Woonzaak is tevreden met de erkenning van hun bezorgdheden en benadrukt dat slechts 6% van de woningen in Vlaanderen sociale woningen zijn, een aanzienlijk lager percentage dan in de buurlanden. Ze pleiten voor een verhoging naar 14%, of zelfs 20% in de steden, om aan de groeiende vraag te voldoen. Hugo Beersmans van Woonzaak wijst erop dat er momenteel al 170.000 gezinnen op de wachtlijst staan, en nog eens 80.000 in aanmerking komen maar niet eens geregistreerd zijn.

De private huurmarkt wordt als problematisch ervaren, met hoge prijzen en gebrekkige kwaliteit. Woonzaak erkent dat de beleidsnota van minister van Wonen Melissa Depraetere (Vooruit) enkele positieve elementen bevat, zoals instrumenten om sociale woningbouw te stimuleren, maar dringt aan op snelle actie tegen dakloosheid en discriminatie.

‘Nood aan breder aanbod’

Embuild Vlaanderen ziet de oplossing niet enkel in sociale woningbouw, maar pleit voor een algemene verhoging van het woningaanbod, inclusief private huur- en koopwoningen. Directeur-generaal Caroline Deiteren waarschuwt voor een concurrentiestrijd waarbij hogere inkomens lagere inkomens verdringen, en benadrukt dat de hoge lasten op nieuwbouw investeringen ontmoedigen. Ze wijst op de noodzaak om obstakels bij vergunningen en de bouw van woningen weg te nemen, zodat de woningbouwers betaalbare woningen kunnen bouwen.

Embuild benadrukt dat het overhevelen van woningen van de private naar de sociale huurmarkt geen duurzame oplossing is, omdat dit het aanbod in het lagere prijssegment verder vermindert. De organisatie becijfert dat er tegen 2035 240.000 woningen extra nodig zijn om de groei van het aantal huishoudens bij te benen. Daarnaast moeten er 240.000 oude en slechte woningen worden vervangen.

‘Vergunningen’

Zowel Woonzaak als Embuild zijn het erover eens dat er obstakels zijn die de bouw van nieuwe woningen belemmeren. Embuild heeft zelfs een bundel totaaloplossingen voorgesteld om vergunningen sneller te verkrijgen. Ook de complexiteit van de regelgeving voor sociale woningbouw en de onrealistisch lage prijzen die sommige woonmaatschappijen bieden, worden als belemmeringen gezien. Kortom, het rapport van het Europees Comité heeft geleid tot een discussie over de noodzaak van een gecoördineerde aanpak om de wooncrisis in Vlaanderen effectief aan te pakken.

Hoewel het rapport van het Europees Comité niet bindend is, zal het wel dienen als basis voor toekomstige evaluaties van de Vlaamse woonsituatie. De verschillende standpunten tonen aan dat er een complexe uitdaging ligt in het vinden van een evenwicht tussen sociale woningbouw, private huurmarkt en koopwoningen om de wooncrisis effectief aan te pakken.