Toerisme overstijgt bewonersaantal in Durbuy: druk op woningmarkt en lokale leefbaarheid

In sommige Luxemburgse gemeenten overstijgt het aantal toeristische bedden inmiddels het aantal vaste inwoners. Durbuy, het uithangbord van het Waalse toerisme, belichaamt dit fenomeen en de gevolgen ervan voor de lokale huisvesting. Deze onevenwichtigheid, aangeklaagd door de vzw Miroir Vagabond, roept vragen op over de toegang tot huisvesting en het beheer van toeristische ontwikkeling.

Een flagrante onevenwichtigheid tussen toerisme en wonen

Durbuy telt 11.458 inwoners en volgens het Commissariaat-Generaal voor Toerisme niet minder dan 17.766 toeristische bedden, verspreid over hotels, bed & breakfasts, gîtes, campings, tweede verblijven en vakantieparken. Alleen al op Airbnb werden recentelijk 7.279 bedden geteld, wat betekent dat meer dan één op de twee bedden bestemd is voor toeristen. Deze verhouding is uitzonderlijk: de gemeente telt 35.896 toeristische overnachtingen per 1.000 inwoners, tegenover 9.000 voor de provincie Luxemburg en 5.500 op Europees niveau.

Deze oververtegenwoordiging van toerisme zet druk op de woningmarkt. De vzw Miroir Vagabond waarschuwt: “In een context van woningnood kunnen we ons afvragen of dit geen verspilling is van potentiële huisvestingsmogelijkheden.” De spanningen zijn voelbaar in de dorpen, waar het “overtoerisme” het dagelijks leven beïnvloedt en de toegang tot betaalbare woningen voor inwoners bemoeilijkt.

Het Airbnb-effect en de stijgende vastgoedprijzen

Het fenomeen beperkt zich niet tot Durbuy. In heel Luxemburg heeft de toename van het toerisme geleid tot een forse stijging van de vastgoedprijzen, vooral in de meest aantrekkelijke gebieden. De opkomst van platforms voor kortetermijnverhuur zoals Airbnb heeft veel eigenaars ertoe aangezet om te kiezen voor toeristische verhuur, die vaak winstgevender is dan klassieke residentiële verhuur. Gevolg: het aanbod aan woningen voor vaste inwoners daalt, de huurprijzen stijgen, en jonge gezinnen of middenklassegezinnen worden gedwongen om verder van de toeristische centra te gaan wonen om een betaalbare woning te vinden.

In sommige delen van Luxemburg zijn de vastgoedprijzen in vijf jaar tijd met 30 % gestegen, met name in pittoreske dorpen of wijnregio’s. Deze dynamiek is weliswaar voordelig voor investeerders, maar maakt het moeilijker voor lokale inwoners om een woning te vinden en bedreigt het sociale en demografische evenwicht van toeristische gemeenten.

Lokale antwoorden om de toeristische druk te beperken

Om deze situatie het hoofd te bieden, heeft de gemeente Durbuy maatregelen genomen om de wildgroei aan gîtes en tweede verblijven in te perken. Al enkele jaren beperkt een gemeentereglement het aantal toeristen tot 50 per 100 inwoners in elk dorp of elke straat. Bovendien zijn er nieuwe woonprojecten in ontwikkeling om het aanbod aan woningen voor de lokale bevolking te vergroten. Durbuy is daarmee de vijfde gemeente in de provincie die tussen 2015 en 2022 het meeste bouwvergunningen heeft uitgereikt.

De lokale autoriteiten hebben ook een toeristenbelasting ingevoerd op toeristische bedden om de extra kosten die door toerisme worden veroorzaakt (onderhoud van wegen, veiligheid, hygiëne, enz.) te compenseren en de fiscale lasten tussen inwoners en bezoekers te herverdelen.

Op weg naar een duurzamer toerismemodel?

Lokale actoren pleiten voor duurzamer toerisme dat beter geïntegreerd is in het gemeenschapsleven. Onder de voorgestelde pistes: het aanmoedigen van openbaar vervoer, het promoten van lokale voeding, het verminderen van het aantal gîtes en tweede verblijven, en het steunen van gezinstoerisme dat rustig en milieuvriendelijk is. Het doel is om “overtoerisme” te vermijden en te voorkomen dat sommige dorpen veranderen in zielloze “toeristenghetto’s”.

De kwestie van het evenwicht tussen toeristische ontwikkeling en toegang tot huisvesting blijft centraal staan. Experts zijn het erover eens dat het toekomstige succes van de Luxemburgse gemeenten afhangt van hun vermogen om de authenticiteit van de locaties te behouden en tegelijkertijd betaalbare huisvesting voor hun inwoners te garanderen.

De groei van het toerisme in Durbuy en in de Luxemburgse gemeenten is weliswaar een economische troef, maar stelt grote uitdagingen op het vlak van toegang tot huisvesting en sociale cohesie. De lokale antwoorden, hoe vastberaden ook, moeten deel uitmaken van een bredere reflectie over welk toeristisch en vastgoedontwikkelingsmodel het best geschikt is om de levenskwaliteit van de inwoners en de duurzame aantrekkelijkheid van het gebied te waarborgen.