Negatieve elektriciteitsprijzen in België: hoe ervan profiteren in 2025?

België heeft onlangs een historische dag beleefd op zijn elektriciteitsmarkt, met groothandelsprijzen die daalden tot -266 euro per megawattuur, een absoluut record. Tussen 10u en 17u bleven de prijzen negatief, wat een steeds frequenter voorkomend fenomeen illustreert dat consumptie- en productiegewoonten verandert.

Waarom negatieve prijzen?

Negatieve elektriciteitsprijzen ontstaan wanneer het aanbod massaal groter is dan de vraag. Dit onevenwicht wordt vooral veroorzaakt door de snelle groei van hernieuwbare energiebronnen, zoals zonne- en windenergie, die veel elektriciteit op het net injecteren, vooral op zonnige of winderige dagen. Zonnepanelen, vooral in Vlaanderen, maken van veel huishoudens kleine producenten die hun overschot blijven injecteren, zelfs bij een lage vraag.

Kerncentrales, die minder flexibel zijn, blijven ook produceren omdat het financieel niet rendabel is ze enkele uren stil te leggen. Dit moeilijk op te slaan overschot doet de prijzen onder nul duiken.

Wie profiteert van negatieve prijzen?

De grote winnaars zijn consumenten met een dynamisch energiecontract en een digitale meter. Met zulke contracten betaal je het werkelijke marktprijs per uur. Tijdens periodes van negatieve prijzen kunnen ze gratis verbruiken, of zelfs betaald worden om stroom te verbruiken. Ideaal om bijvoorbeeld de elektrische wagen op te laden of energie-intensieve apparaten te gebruiken.

Voor eigenaars van zonnepanelen kunnen deze periodes echter kosten veroorzaken: zij moeten mogelijk betalen om stroom te injecteren, waardoor hun winst tijdelijk omslaat in verlies.

Een fenomeen in sterke opmars

Het aantal uren met negatieve prijzen is de afgelopen jaren sterk toegenomen: 136 uren in 2020, 222 uren in 2023 en al 408 uren in 2024, bijna 5% van het jaar. Ook in andere Europese landen zien we een gelijkaardige trend, door de groei van hernieuwbare energie en het gebrek aan grootschalige opslagcapaciteit.

Volgens de verwachtingen zal deze evolutie zich de komende jaren voortzetten, met steeds meer negatieve prijsmomenten. Dit stelt nieuwe uitdagingen voor het netbeheer en de vergoeding van kleine producenten.

Hoe ervan profiteren en waarop letten?

Om optimaal te profiteren:

• Kies voor een dynamisch contract en een digitale meter.
• Plan energie-intensieve toestellen tijdens uren met negatieve prijzen.
• Let op je piekverbruik om een verhoging van de capaciteitstarief te vermijden.
• Overweeg voor zonnepanelen eigenaars een thuisbatterij voor lokale opslag.

Hervorming van het systeem?

De toename van negatieve prijzen kan leiden tot een herziening van de vergoedingssystemen voor particuliere stroominjectie. De afschaffing van injectiepremies wordt overwogen om beter in te spelen op de productiepieken.

Mogelijke oplossingen om het evenwicht te verbeteren:

• Uitbreiding van opslagmogelijkheden.
• Stimuleren van vraagflexibiliteit via dynamische contracten en domotica.
• Versterken van interconnecties met buurlanden.
• Aanpassen van de regelgeving rond stroominjectie.

Negatieve elektriciteitsprijzen zullen steeds frequenter worden in België. Dit biedt besparingskansen voor goed uitgeruste en bewuste consumenten, maar stelt ook nieuwe uitdagingen voor producenten en netbeheerders. Aanpassing van gedrag, ontwikkeling van opslag en evolutie van energiecontracten zullen essentieel zijn om van deze nieuwe realiteit te profiteren.