Bouwunie: Taxshift van aardgas naar elektriciteit noodzakelijk volgens CREG-studie warmtepomp

Uit een recente studie van de federale energiewaakhond CREG blijkt dat een warmtepomp in de meeste Vlaamse woningen zelden rendabeler is dan een gasketel, zelfs met de huidige subsidies. Bouwunie reageert en vraagt een taxshift van de huidige accijnzen. 

Enkel in goed geïsoleerde woningen, vaak met vloerverwarming, kan een warmtepomp financieel voordeel opleveren. In huizen met een lager energielabel, zoals label D, is de overstap meestal niet interessant. Dit komt doordat deze woningen vaak onvoldoende geïsoleerd zijn of niet geschikt zijn voor verwarming op lage temperatuur, waardoor de investeringskost van een warmtepomp niet wordt terugverdiend, zelfs niet met Vlaamse premies.

Jean-Pierre Waeytens, topman van Bouwunie, benadrukt dat deze uitkomst geen verrassing is. "We zeggen al jaren dat een warmtepomp enkel rendabel en nuttig is bij woningen die daarvoor geschikt zijn. Het aantal geschikte woningen ligt lager dan vaak wordt aangenomen. De CREG-studie bevestigt onze eigen berekeningen," aldus Waeytens.

Een belangrijke factor in de beperkte rendabiliteit van warmtepompen is de hoge elektriciteitsprijs in verhouding tot aardgas. Bouwunie pleit daarom voor een taxshift: verlaag de accijnzen op elektriciteit om de prijs te drukken en verhoog de heffingen op aardgas. Zo wordt het financieel aantrekkelijker om te investeren in een warmtepomp.

Daarnaast vraagt Bouwunie om de renovatieplicht te optimaliseren. Nu moeten consumenten renoveren tot minstens label D, maar in de praktijk blijkt dat een warmtepomp in zulke woningen vaak niet rendeert. Bouwunie stelt voor om eigenaars 10 tot 15 jaar de tijd te geven om hun woning te renoveren naar een hoger energieniveau dan label D, gekoppeld aan een master renovatieplan. Zo kunnen eigenaars stapsgewijs en doordacht renoveren, en worden zogenaamde 'lock-ins' vermeden—renovaties die enkel het minimumlabel halen, maar later weer ongedaan moeten worden gemaakt bij verdere verbeteringen.

Tot slot dringt Bouwunie aan op een snelle herinvoering van het verlaagde btw-tarief op warmtepompen, zonder te wachten tot 2026. Dit alles moet ertoe leiden dat meer woningen geschikt worden voor een warmtepomp en de energietransitie haalbaar en betaalbaar blijft voor iedereen.

De recente studie van de federale energieregulator CREG maakt duidelijk dat het financieel rendement van warmtepompen in Vlaanderen sterk overschat werd. Enkel in goed geïsoleerde woningen met vloerverwarming en onder optimale voorwaarden kan een warmtepomp enig financieel voordeel bieden. Voor het merendeel van de Vlaamse gezinnen, zeker in woningen met een lager energielabel of klassieke radiatoren, is de investering zelfs met de huidige subsidies nauwelijks of niet rendabel. De CREG vergeleek de kosten van verwarmen met een warmtepomp en een gasketel op basis van actuele energieprijzen, investeringskosten en premies. De conclusie is scherp: hoewel warmtepompen doorgaans lagere jaarlijkse verbruikskosten hebben, wegen de hoge aanschaf- en installatiekosten (meestal 5.000 tot 8.000 euro duurder dan een gasketel) zwaar door. In een goed geïsoleerde woning met vloerverwarming bedraagt de jaarlijkse besparing gemiddeld slechts 74,50 euro, terwijl een besparing van 246,20 euro per jaar nodig zou zijn om de investering binnen 20 jaar terug te verdienen. Enkel gezinnen in perfect aangepaste woningen, met een dynamisch energiecontract en maximale premies, kunnen mogelijk voordeel halen uit een warmtepomp.