Renovatiepremie geweigerd in Wallonië? Dit zijn je opties

De Waalse regering heeft in februari 2025 abrupt een einde gemaakt aan het systeem van woonpremies, waardoor duizenden huishoudens plots in onzekerheid verkeren door talrijke afwijzingen van dossiers – vaak zonder duidelijke motivering. Deze situatie leidt tot onbegrip, protesten en juridische stappen, terwijl de hervorming bedoeld is om de steun voor energetische renovaties terug te schroeven.

Op 14 februari 2025 zette de Waalse regering om budgettaire redenen een punt achter het premiebeleid dat in juli 2023 was ingevoerd. De beslissing kwam zonder voorafgaande waarschuwing en verraste veel Waalse gezinnen die midden in renovatiewerken zaten en op deze steun hadden gerekend om hun projecten te financieren. Om de impact enigszins te verzachten, werd een uitzondering voorzien: enkel gezinnen die vóór 13 februari een voorschot van 20 % aan een aannemer hadden betaald én een volledig dossier indienden tussen 14 en 28 februari, konden nog hopen op het oude systeem.

Massale toestroom en onverklaarde weigeringen

Binnen deze korte periode ontving de Waalse overheidsdienst (SPW) ongeveer 24.000 aanvragen, waarvan sommige duplicaten. Op 9 mei waren bijna 6.600 dossiers behandeld, waarvan 1.600 geweigerd – zo’n 24 %. Volgens het SPW zou ongeveer 10 % van de dossiers uiteindelijk onontvankelijk kunnen worden verklaard.

Veel gezinnen, overtuigd dat ze aan alle voorwaarden voldeden, kregen een afwijzing zonder concrete uitleg. De administratie stuurde een standaardbrief met de mededeling dat de aanvraag “niet voldeed aan een of meerdere voorwaarden”, zonder verdere toelichting. Deze algemene motivering is in strijd met de wet van 29 juli 1991, die eist dat ongunstige beslissingen formeel en duidelijk gemotiveerd worden.

Getuigenissen en reacties: gevoel van onrecht en mobilisatie

Deze vaagheid voedt frustratie en wantrouwen. Op sociale media organiseren burgers zich om collectieve klachten in te dienen. Sommigen beschuldigen de administratie ervan dossiers bewust af te wijzen om niet te moeten uitbetalen. Anderen twijfelen eraan of de dossiers wel individueel zijn onderzocht. Het weekblad Le Vif publiceerde getuigenissen van eigenaars die de weigering niet begrijpen.

Volgens advocaat François Belleflamme, expert in administratief recht, maakt deze stereotiepe motivering het onmogelijk om de redenen van weigering te begrijpen, wat juridische stappen bemoeilijkt. Hij raadt aan om eerst de ombudsman te contacteren of toegang tot het administratief dossier aan te vragen.

Welke mogelijkheden hebben burgers?

Er zijn twee scenario’s:

• Als het recht op de premie geen beoordelingsmarge laat, kan de burger naar de rechtbank stappen en uitbetaling eisen, mits bewijs van het voldoen aan alle voorwaarden.
• Als er wel beoordelingsruimte is voor de administratie, is de Raad van State bevoegd om de wettigheid van de procedure – waaronder de motiveringsplicht – te controleren.

Het SPW erkent dat er standaardbrieven werden verstuurd, maar stelt dat elk dossier effectief door een directie werd nagekeken. Er is geen officiële beroepsprocedure voorzien in het besluit, maar burgers kunnen bezwaar indienen via e-mail en hun rechten laten gelden bij toekomstige aanvragen.

Hervorming en onzekerheid

De hervorming moet het systeem betaalbaarder maken: het nieuwe regime (tot 30 september 2026) verlaagt de basisbedragen van de premies met gemiddeld 60 % en stelt strengere voorwaarden, zoals een verplichte energieaudit – behalve voor dakwerken en dakisolatie. De slecht voorbereide overgang zorgt voor onzekerheid bij gezinnen, die vrezen duizenden euro’s mis te lopen, en vertraagt de energierenovaties.

Op naar een golf van collectieve beroepen

In reactie op wat zij als een onrecht ervaren, bereiden burgergroepen collectieve beroepen voor bij de Raad van State. Ze menen dat eerdere opmerkingen van de afdeling Wetgeving van de Raad wijzen op reële slaagkansen. De deadline voor het indienen van een beroep is 11 juni, wat de druk verhoogt.

Belang en perspectieven

De crisis toont het belang aan van:

• Een transparante overheid die het recht van de burger respecteert.
• Stabiele steunmaatregelen voor renovatie, essentieel voor de klimaatdoelen en de bouwsector.
• Het risico op toename van zwartwerk als premies verminderen.

Wallonië engageert zich tot een hervorming die doeltreffend en rechtvaardig is en tegelijk de overheidsuitgaven onder controle houdt. Maar voor veel gezinnen blijft het vertrouwen in de overheid en de veiligheid van hun investeringen ernstig geschaad.