450.000 Belgische gezinnen riskeren te betalen voor hun zonnestroom

De Belgische energietransitie kent een onverwachte keerzijde voor veel gezinnen met zonnepanelen. Volgens een recente analyse die door Testaankoop werd verspreid, riskeren bijna 450.000 huishoudens geconfronteerd te worden met negatieve injectietarieven: situaties waarin eigenaars van zonnepanelen moeten betalen om elektriciteit op het net te zetten tijdens productiepieken.

Negatieve stroomprijzen in opmars

België telde in 2025 al meer dan 229 uur met een negatieve of nulprijs voor elektriciteit, een record dat te verklaren is door de massale uitbouw van zonne- en windenergie in combinatie met gunstige weersomstandigheden. In de eerste negen maanden van 2025 liep dit aantal op tot 369 uren, een verdubbeling op jaarbasis. Deze negatieve prijzen doen zich vooral voor in de namiddag (13u–16u), wanneer de zonneproductie het hoogst is en de vraag laag.

Waarom worden prijzen negatief?

Negatieve prijzen ontstaan wanneer de hernieuwbare productie veel groter is dan het verbruik. Het overvolle elektriciteitsnet probeert dan injectie te ontmoedigen door particuliere producenten te laten betalen in plaats van hen te vergoeden. Dit gebeurt vooral in weekends, tijdens vakanties of op erg zonnige dagen.

Concrete gevolgen voor prosumenten

Voor zonnepaneelbezitters wordt het droombeeld van rendabele groene stroom complexer. Naast negatieve injectietarieven rekenen sommige leveranciers vaste kosten aan specifiek voor zonnepaneeleigenaars, waardoor het rendement moeilijker te berekenen valt. Ondoorzichtige tariefformules en verschillen tussen leveranciers maken het vergelijken van contracten erg lastig.

Dynamische en variabele contracten: wie wordt getroffen?

Gezinnen met een dynamisch elektriciteitscontract – waarbij de prijs elk uur varieert – worden het hardst getroffen. Maar ook variabele contracten kunnen geraakt worden wanneer de gemiddelde maandprijs de kosten van de leverancier niet meer dekt. In Brussel worden dynamische contracten vanaf juni 2025 aangeboden, na eerdere introductie in Vlaanderen.

Wat zegt Testaankoop?

Consumentenorganisatie Testaankoop klaagt het gebrek aan transparantie bij energieleveranciers aan en roept de overheid op om gestandaardiseerde tariefoverzichten te verplichten. Eigenaars van zonnepanelen wordt aangeraden om hun autoconsumptie te maximaliseren: dus de geproduceerde stroom meteen zelf verbruiken in plaats van ze te injecteren. Ook het gebruik van thuisbatterijen en slimme energiesturing wordt sterk aangeraden, zeker nu sommige premies en steunmaatregelen mogelijk terugkomen of worden versterkt.

Naar een nieuw energietijdperk

De opmars van negatieve uurprijzen toont aan dat het Belgische net dringend moet worden aangepast. Wat voor sommigen een meevaller lijkt, is vooral een signaal dat investeringen in opslag, flexibiliteit en slimme systemen essentieel zijn om de energietransitie werkbaar en eerlijk te houden voor iedereen.