Ketel of warmtepomp: welk verwarmingssysteem kiezen in 2025?

Tussen de aantrekkingskracht van warmtepompen – milieuvriendelijker maar duurder – en de betrouwbaarheid van verwarmingsketels, die nog steeds wijdverspreid zijn in Belgische woningen, twijfelen veel eigenaars. Hier zijn enkele sleutels om de verschillen, de beperkingen en het juiste moment om de stap te zetten beter te begrijpen.

De verwarmingsketel: een beproefd en veelgebruikt systeem

De ketel blijft vandaag de meest gebruikte verwarmingsmethode in Belgische woningen. Voordelen zijn onder meer: een vaak redelijk aankoopprijs, een relatief eenvoudige installatie (vooral in reeds uitgeruste woningen) en een groot verwarmingsvermogen: hij kan de temperatuur snel verhogen, wat vooral nuttig is in slecht of nauwelijks geïsoleerde woningen.

Moderne condensatieketels (gas) zijn veel efficiënter dan oude atmosferische modellen: ze recupereren een deel van de warmte uit de rookgassen en verlagen het verbruik. Toch is dit systeem niet vrij van nadelen:

• Hogere CO₂-uitstoot door de verbranding van fossiele energie.
• Afhankelijkheid van fossiele brandstoffen (gas, mazout), gekoppeld aan prijsschommelingen en verplichtingen tot normering.
• Periodiek onderhoud is nodig om stabiliteit, veiligheid en rendement te garanderen.
• Voorbeeld regelgeving: in Brussel is de installatie van nieuwe mazoutketels verboden sinds 1 juni 2025, in het kader van de versnelde energietransitie.

Volgens Eurostat bleef de verwarming van woningen in België in 2018 grotendeels afhankelijk van fossiele brandstoffen: ongeveer 41,5 % van de verwarmingsenergie kwam van mazout/petroleum en 44,1 % van aardgas. Dit toont aan dat de ketel voorlopig nog een “klassieker” blijft.

Wanneer blijft de ketel een goede keuze?

• Als de woning oud of slecht geïsoleerd is of het netwerk moeilijk aan te passen is.
• Als het budget op korte termijn beperkt is en men een betrouwbaar systeem wil met een eenvoudige installatie.
• Als men kiest voor een condensatiegasketel (meer “futureproof” dan mazout).
• Als men van plan is later isolatie of radiatoren te verbeteren, maar nu een stabiel verwarmingssysteem nodig heeft.

De warmtepomp (WP): een investering voor de toekomst

De warmtepomp werkt grotendeels op elektriciteit en onttrekt warmte uit de lucht, de bodem of het grondwater. Ze biedt verschillende voordelen:

• Sterk verminderd gebruik van fossiele energie en een groot potentieel om CO₂-uitstoot te verlagen: het vervangen van een gasketel door een WP kan de uitstoot tot ~79 % verminderen in een standaard Belgische woning.
• Minder onderhoud dan een klassieke ketel: geen verbranding, minder rookgasverplichtingen.
• Een goede optie in het kader van energiebeleid: in België zit de warmtepompmarkt in de lift (ongeveer 60.000 verkochte eenheden in 2022, +118 % t.o.v. het jaar ervoor, voor een totaal van rond 209.000 toestellen).
• Mogelijkheid om te combineren met zonnepanelen, waardoor de elektriciteit “groener” wordt en de factuur daalt.

Maar let op de beperkingen:

• De aankoop- en installatiekost ligt hoger dan bij een klassieke ketel, soms veel hoger.
• De woning moet geschikt zijn: goede isolatie, lagetemperatuurradiatoren of vloerverwarming zijn sterk aanbevolen; anders kan de WP minder efficiënt zijn of een hoge elektriciteitsfactuur veroorzaken.
• In België blijft de verhouding elektriciteitsprijs/gasprijs een belemmering: elektriciteit is sterk belast, wat de rentabiliteit beïnvloedt.
• De regelgeving legt al bepaalde beperkingen op: in Vlaanderen is het sinds 1 januari 2022 verboden om een mazoutketel te plaatsen in nieuwbouw of ingrijpende renovatie.
• Ondanks gunstige trends kenden warmtepompen in 2024 een verkoopdaling in België, wat aantoont dat economie, subsidies en fiscaliteit cruciaal zijn.

Wanneer is de WP de beste optie?

• Als de woning nieuw is of grondig gerenoveerd met performante isolatie.
• Als men beschikt over (of plant) vloerverwarming of lagetemperatuurradiatoren.
• Als men de WP kan combineren met andere duurzame elementen (zonnepanelen, goede ventilatie, enz.).
• Als men op lange termijn denkt, de woning wil voorbereiden op toekomstige energienormen en de CO₂-uitstoot wil verminderen.

Regelgeving & Belgische context: wat moet u weten?

Het Belgische regelgevend kader evolueert snel:

• In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is de installatie van nieuwe mazoutketels verboden sinds 1 juni 2025.
• In Vlaanderen is de plaatsing van mazoutketels al sterk beperkt: sinds 1 januari 2022 verboden in nieuwbouw of diepe renovaties.
• In Wallonië wordt de kalender nog bepaald, maar de trend is duidelijk: geleidelijke stopzetting van fossiele verwarming.
• Vlaanderen voorziet dat vanaf 2026 de warmtepomp de norm wordt voor verwarming in nieuwe woningen (klassieke ketels zullen geleidelijk verdwijnen).
• Zolang elektriciteit hoger belast wordt dan gas, kan de terugverdientijd van een WP minder gunstig zijn.

Dit alles toont aan dat men, verder dan de keuze “ketel of WP”, rekening moet houden met de wetgeving, de isolatie van de woning, de toekomstige waardestijging van het pand en de individuele energiedoelstellingen.

Enkele tips om goed te kiezen:

• Geef prioriteit aan isolatie (“eerst uw woning maximaal isoleren”) vóór het veranderen van verwarmingssysteem.
• Laat een energieaudit uitvoeren om de reële behoeften, het verwachte rendement en de verschillende scenario’s te vergelijken.
• Onderzoek regionale premies en subsidies voor warmtepompen of energetische renovaties: dit kan een groot verschil maken.
• Controleer de technische vereisten (type radiatoren, nut van vloerverwarming, mogelijke verzwaring van de elektriciteitsaansluiting voor WP, enz.).
• Denk aan de toekomst: energienormen, vastgoedwaarde, comfort (sommige WP-modellen bieden ook koeling in de zomer).

Conclusie

De keuze tussen ketel en warmtepomp is niet eenvoudig: ze hangt af van uw woning, isolatieniveau, budget, doelstellingen en regelgeving.

• Heeft u een oudere woning en zoekt u een betrouwbare oplossing tegen een matige kost, dan blijft de condensatiegasketel voorlopig een goed compromis.
• Heeft u een goed geïsoleerde woning of plant u dit, en wilt u duurzaam verwarmen en anticiperen op toekomstige normen, dan is de warmtepomp duidelijk de beste keuze.

De trend is helder: de energietransitie duwt de warmtepomp steeds meer naar voren als referentie. Maar elke situatie moet geval per geval worden beoordeeld.

Dus: isoleer, vraag een audit, vergelijk… en beslis bewust.